شناسایی دلایل اوج‌گیری و افول نظام تربیت‌معلم در بستر تاریخی مطالعه موردی استان هرمزگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران،

چکیده

تربیت‌معلم، یکی از حوزه‌های بسیار مهم و تأثیرگذار در نظام آموزشی و فرهنگی هر کشور است. یکی از عواملی که می‌تواند به پیشرفت نظام تربیت‌معلم کمک شایانی نماید، انجام مطالعات مناسب در ارتباط با دلایل موفقیت و افول این نظام در بستر تاریخی است. هدف این مطالعه، بررسی دلایل اوج‌گیری و افول نظام تربیت‌معلم در بستر تاریخی بوده است. پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی و نظام کدگذاری استقرایی به‌انجام رسید. جامعۀ‌‌ مورد‌ مطالعه، مدیران تربیت‌معلم استان هرمزگان از سال 1343 تاکنون بودند. نمونه‌گیری با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و با رعایت اصل اشباع‌شدگی و حداکثر تنوع انجام شده که با 15 نفر به اشباع رسید. روش جمع‌آوری اطلاعات، مصاحبه عمیق و روش اعتباریابی داده‌ها، مسیر ممیزی و ضریب توافق نمره‌گذاران بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد، در درخصوص دلایل موفقیت نظام تربیت‌معلم، یازده مقولۀ‌‌ عمل‌گرایی در حوزۀ‌‌ تربیت‌معلم، مسئولیت‌پذیری، انگیزه‌مند‌بودن، الگو‌بودن مجموعۀ‌‌ عوامل تربیت‌معلم، روابط انسانی سالم، کیفی‌بودن، وجود نظام نظارتی کارا و اثربخش، برنامه‌مندبودن، عدالت‌محور‌بودن، وحدت‌گرایی و نگاه همه‌جانبه‌نگر، و مدیریت تعاملی در مجموعۀ‌‌ تربیت‌معلم؛ احصا گردید. سه مولفۀ‌‌ کیفی‌بودن مجموعۀ‌‌ تربیت‌معلم، عمل‌گرایی در حوزۀ‌‌ تربیت‌معلم و برنامه‌مندبودن مجموعه تربیت‌معلم، بیشترین برجستگی را در این بین دارا بودند و سایر مقولات در درجات بعدی اهمیت قرار گرفتند. درخصوص دلایل افول نظام تربیت‌معلم، شش مقولۀ‌‌ کلیدی شامل عدم‌تخصص‌گرایی در تربیت معلم، ضعف مالی، بی‌توجهی، ضعف نگرشی، عدم کیفیت‌گرایی، و تمرکزگرایی در مجموعۀ‌‌ تربیت‌معلم؛ مشخص شد. در این بین، مولفۀ‌‌ عدم‌تخصص‌گرایی در تربیت‌معلم و بی‌توجهی به مجموعۀ‌‌ تربیت‌معلم، دارای بیشترین برجستگی بودند و سایر مولفه‌ها در اولویت‌های بعدی جای گرفتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of the reasons for the rise and fall of the teacher education system in the historical context: A case study of Hormozgan province

نویسنده [English]

  • mokhtar zakeri
Assistant Professor of Educational Sciences, Farhangian University, Tehran, Iran,
چکیده [English]

Teacher training is one of the most important and influential areas in the educational and cultural system of any country. One of the factors that can help the development of the teacher education system is to conduct appropriate studies on the reasons for the success and decline of this system in the historical context. The purpose of this study was to investigate the reasons for the rise and fall of the teacher education system in the historical context. The research was conducted by qualitative method and inductive coding system. The study population was the teachers of Hormozgan province since 1343. Sampling was performed using purposive sampling method by observing the principle of saturation and maximum diversity, which was saturated with 15 people. Data analysis showed that in response to the first question about the reasons for the success of the teacher education system, eleven categories of pragmatism in the field of teacher education, responsibility, motivation, role model set of teacher education factors, healthy human relations, quality, effective and effective supervisory system, Justice-orientedness, unity, and a holistic view and interactive management were included in the collection of teacher training. The three components of quality of teacher training, pragmatism in the field of teacher training and planning of teacher training were the most prominent among them, and other categories were important in the next degrees. In response to the second question, six key categories, including lack of specialization in teacher education, financial weakness, inattention, poor attitude, lack of quality and centralism in the teacher education complex, were identified as the reasons for the decline of the teacher education system. Among these, the component of non-specialization in teacher training and disregard for the teacher training set had the most prominence and other components were placed in the next priorities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qualitative research
  • teacher training
  • the rise of the teacher training system
  • the decline of the teacher training system
  • historical study
امینی، م.؛ سبکتکین، م.؛ رحیمی، ح.؛ و کیانی، م. (1399). ارزیابی ویژگی‌های کاریزماتیک اساتید و نقش آن در برنامۀ‌‌ درسی تجربه شده دانشجویان دانشگاه فرهنگیان. دوفصلنامه علمی علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، 8(14)، 221-203.
آقاحسینی، ت.؛ اسماعیلی جلال‌آبادی، ز.؛ و کلباسی، ا. (1399). تحلیل محتوای برنامۀ‌‌ درسی دورة کارشناسی پیوستۀ‌‌ رشتۀ‌‌ آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان از نظر توجه به مؤلفه‌های حرفه‌ای‌گری. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 9(1)، 147-123.
تلخابی، م.؛ صالحی، ک.؛ قاسم‌پور خوشرودی، ع.؛ و دهقانی، م. (1398). تبیین مولفه‌های برنامۀ‌‌ درسی تربیت‌معلم برمبنای نظریه شناخت موقعیتی. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 21(4)، 73-58.
خروشی، پ.؛ پریشانی، ن.؛ و قربانی، س. (1399). بررسی مسایل و مشکلات درس کارورزی از نظر مدرسین دانشگاه فرهنگیان (مطالعه موردی: دانشگاه فرهنگیان اصفهان). فصلنامه پژوهش در تربیت معلم، 3(1)، 39-13.
خروشی، پ.؛ نصراصفهانی، ا.؛ و میرشاه‌جعفری، ا. (1397). مدل مفهومی ارزشیابی از شایستگی‌های مورد انتظار از دانشجومعلمان در برنامۀ‌‌ درسی تربیت‌معلم شایسته محور. مطالعات برنامۀ‌‌ درسی، 13(50)، 44-5.
خسروی، م.؛ قادری، م.؛ صادقی، ع.؛ و کوشکی، ف. (1399). بررسی وضعیت موجود برنامۀ‌‌ درسی قصدشده آموزش ابتدایی از منظر دانش فن‌آوری. فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 10(4)، 65-45.
خنیفر، ح. (1398). سخنرانی آیین نکوداشت صدمین سالگرد تأسیس تربیت معلم. تهران، دانشگاه خوارزمی، اردیبهشت ماه.
زارع صفت، ص. (1396).واکاوی تجربه‌های زیسته کارورزی در دانشگاه فرهنگیان: الگوی مفهومی. دوفصلنامه نظریه و عمل در برنامۀ‌‌ درسی، 5(9)، 68-37.
سلیمی، ج.؛ ساعدموچشی، ل.؛ و عبدی، آ. (1397). واکاوی وضعیت دانشگاه فرهنگیان بر حسب تجارب زیسته دانشجو-معلمان؛ یک مطالعه آمیخته. مجله پژوهش‌های برنامۀ‌‌ درسی. 2(8) 98-144.
صافی، ا. (1398). صدسال تربیت معلم در ایران. فرصت‌ها، تهدیدهاو چشم انداز آینده. فصلنامه علمی پژوهشی تعلیم و تربیت، 35(2)، 106-83.
صفرنواده، م.؛ موسی‌پور، ن.؛ اظهری، م.؛ و محمدشفیعی، ع. (1398). تجربه زیسته دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان از برنامه جدید کارورزی تربیت‌معلم ایران. دوفصلنامه مطالعات برنامۀ‌‌ درسی آموزش عالی، 10(19)، 169-149.
عطاران، ع.؛ موسی پور، ن.؛ عطاران، م.؛ و حسینی‌خواه، ع. (1398). طراحی و اعتباربخشی الگوی بازنگری برنامۀ‌‌ درسی تربیت‌معلم در ایران. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 16(61)، 33-14.
کمالی‌زاده، ح. (1397). تحولات آموزشی فرهنگ هرمزگان از مشروطه تاکنون(تاریخ آموزش و پرورش استان هرمزگان). نشر رسول.
مهدوی هزاوه، م.؛ ملکی، ح.؛ مهرمحمدی، م.؛ و عباس‌پور، ع. (1396). برنامۀ‌‌ درسی تربیت‌معلم دوره ابتدایی:ارائۀ الگویی همسو با سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش. فصلنامه پژوهش در تربیت معلم، 1(1)، 74-47.
یارمحمدیان، م.؛ باواخانی، آ.؛ و کشتی آرای، ن. (1399). بازنمایی تجارب زیسته اساتید در انتشار بازنگری بومی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 50 ، 83-93.
یغمائی، ا. (1375). وزیران علوم و معارف و فرهنگ ایران، مرکز نشر دانشگاهی.
 
Maykut. P. & Morehouse, R. (1994). Beginning Qualitative Research. London: The Falmer press