نقش و جایگاه تربیت فرهنگی در نظام تربیت معلم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شیراز

چکیده

فرهنگ‌پذیری و جامعه‌پذیری ازجمله اصلی‌ترین و مهم‌ترین کارکردهای نهاد تعلیم و تربیت به حساب می‌آید؛ چراکه مهمترین ساز و کار برای شکل‌گیری هویت محسوب می‌شوند. شکل‌گیری هویت هم ازجمله مهمترین اهداف تعلیم و تربیت به حساب می‌آید. از سوی دیگر، معلم از جمله مهمترین و مؤثرترین عناصر در فرایند تعلیم و تربیت است. بنابراین، معلم در فرایند فرهنگ‌پذیری، جامعه‌پذیری و شکل‌گیری هویتی به‌ویژه هویت فرهنگی دانش‌آموزان نقش کلیدی دارد. بنابراین موفقیت نهاد تعلیم و تربیت وابسته به تربیت فرهنگی و شکل‌گیری هویتی است. کاملاً آشکار است که معلمان برای تحقق این اهداف باید آماده شده باشند. وظیفه آماده‌سازی معلمان هم بر عهده نظام تربیت معلم است. با توجه به این مقدمه، هدف از مطالعه حاضر، تعیین نقش و جایگاه فرهنگ و تربیت فرهنگی در نظام تربیت معلم است. مطابق با این هدف پرسش‌های مطرح عبارت‌اند از: 1. برای تحقق تربیت فرهنگی در نظام تربیت معلم، چه اهدافی باید مدنظر قرار گیرند؟ 2. الزامات تحقق این اهداف چه هستند؟ 3. با چه روش‌های فرهنگی می‌توان این اهداف را تحقق بخشید؟ روش پژوهش این مقاله روش تحلیل تأملی است. نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه نشانگر آن است که عمده‌ترین اهداف در قلمرو تربیت فرهنگی معلمان عبارت‌اند از ارج نهادن و انتقال میراث فرهنگی گذشتگان به آنها، نقد و ارزیابی فرهنگی و اصلاح و بازسازی فرهنگی، به علاوه مهمترین اقتضائات عبارت‌اند از تغییر نگرش به نظام تربیت معلم و تغییر تعریف معلم و معلمی در نظام تعلیم و تربیت و به دنبال آن، تغییر در برنامه درسی نظام تربیت معلم برمنبای اولویت‌دادن به فرهنگ و تربیت فرهنگی. در مجموع این مقاله پیشنهاد می‌دهد که علاوه بر مقوله‌های پیشنهادی شولمن در باب دانش معلمی، مقوله دیگری تحت عنوان دانش و درک فرهنگی باید اضافه گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role and position of cultural edcation in teacher Education system

نویسنده [English]

  • Babak Shamshiri
Associate professor of philosophy of education, University of Shiraz.
چکیده [English]

Culturalization and socialization are the most important functions of educational institution. Because they are the most important mechanisms for identity formation. Also, identity formation is one of the main aims of education. In the other side teacher is one of the most important and effective component in the process of education. Teacher has the key role in the culturalization, socialization and identity formation of students. Therefore, the success of educational institution depends on cultural education, clearly, if we want to achieve these aims, so the teachers should be prepared properly. According to this introduction the main aim of this study is to inquiry and explain the role and position of culture and cultural education in teacher education. The questions are: 1) what are the most important aims in cultural education domain for organization of teacher education? 2) What are the most important prerequisites of these aims? 3) with which methods can we achieve these aims? The method of this study is reflective analysis.
The results of this study show that the main aims in cultural education domain for teacher education include of 1) Respect and transfer the cultural heritage to the students who should be teachers in future. 2) The evaluation and criticism of culture and cultural heritage. 3) Cultural modification and reconstruction.
The most prerequisites are the attitude change toward the teacher education and also, the definition of teacher education should be revised based on the priority of culture and cultural education. Totally, this paper suggests that fufther the Shulman,s categories of teacher knowledge, we should consider another category its name is a knowledge and perception of culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • culture
  • cultural education
  • culturalization
  • Socialization
  • Identity
  • teacher education
  • organization of education
احمدی، غلامعلی، امینی زرین، علیرضا و مهدی‌زاده تهرانی، ایدین (1395). «بازنگری انواع دانش معلمی (دیدگاه لی شولمن) از منظر نظریه خبرگی (دیدگاه آلیوت آیزنر) و ارتباط آن با فناوری‌های آموزشی»، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی. شماره 60  : 7- 28.
باتومور، تام (1380). مکتب فرانکفورت. ترجمه حسینعلی نوذری. تهران. نشر نی.
گال، مردیت؛ بورگ، والترو گال، جویس. (1396). روش‌های تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی (جلد دوم). ترجمه احمدرضا نصر و همکاران. تهران. انتشارات سمت و دانشگاه شهید بهشتی.
شمشیری، بابک (1387). درآمدی بر هویت ملی. شیراز. انتشارات نوید.
روح‌الامینی، محمود (1284). زمینه فرهنگ‌شناسی. تهران. انتشارات عطار
شریعتمداری، علی (1362). جامعه و تعلیم و تربیت: مبانی تربیت جدید. تهران. انتشارات امیرکبیر.
شمشیری بابک و شاه‌سنی، شهرزاد (1393). مباحثی در جامعه‌شناسی آموزش و پرورش. شیراز. انتشارات آوند اندیشه.
شمشیری، بابک و ذاکری، مختار (1396). هویت و تعلیم و تربیت: از نظریه تا عمل. شیراز. انتشارات دانشگاه شیراز.
علاقمند، علی (1387). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش. تهران. نشر روان
گوتک. ال. جرالد (1384). مکاتب فلسفی و آراء تربیتی. ترجمه محمدجعفر پاکسرشت. تهران. انتشارات سمت.
معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه فرهنگیان (1393). مشخصات کلی، برنامه و سرفصل دروس دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد. تهران. دانشگاه فرهنگیان.
نادینگز، نل (1394). چشم‌اندازهای فلسفه تعلیم و تربیت. ترجمه رمضان برخورداری. تهران. نشر نخستین.
نقیب‌زاده، میرعبدالحسین (1377). نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش. تهران. انتشارات طهوری.
نلر،ال.جی. (1377). آشنایی با فلسفه آموزش و پرورش. ترجمه فریدون بازرگان دیلمقانی. تهران. انتشارات سمت.

Shulman, L. S. (1987). Knowledge and teaching: foundations of the new reform. Harward Educational Review.57 (1), 1-22.