ساخت و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی ابزار خودارزیابی صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی دانشگاه اصفهان،

2 استادیار گروه مطالعات برنامهٔ درسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف پژوهش حاضر، ساخت و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی ابزار خودارزیابی صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان دورهٔ ابتدایی است. پژوهش به روش آمیخته از نوع اکتشافی در دو مرحلۀکیفی و کمی انجام‌شده است که در مرحلهٔ کیفی با استفاده از تحلیل محتوای مقایسه‌ای، محتوای 30 سند از اسناد معتبر ملی و بین‌المللی در حوزهٔ تربیت‌معلم بررسی و بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل محتوا، ابزار ارزیابی صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان ساخته‌شده است. روایی ابزار با استفاده ازنظر متخصصان تأیید شد و پایایی آن با محاسبهٔ 8 ضریب پایایی برآورد شد که در تمامی ضرایب، مقدار عددی آن بالای 7/0 و در وضعیت مطلوب بود. در مرحلهٔ کمی، ابزار پژوهش در حیطهٔ جامعهٔ معلمان دورهٔ ابتدایی شهر اصفهان (5157 نفر) و در نمونهٔ 500 نفری از آن‌ها اجرا شد که با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند، سپس ویژگی‌های روان‌سنجی ابزار در سطح زیر مقیاس‌ها با استفاده از روش‌های مبتنی بر نظریهٔ کلاسیک اندازه‌گیری و نظریهٔ پاسخ- سؤال و البته به‌منظور بررسی اعتبار سازه‌ای، از تحلیل عاملی تأییدی سلسله مراتبی استفاده شد. بر اساس شاخص‌های برآورد شده در این سه رویکرد، می‌توان گفت ابزار محقق شده، پس از حذف سؤال‌های نامناسب از همسانی درونی و اعتبار سازه‌ای مطلوبی برخوردار است و می‌توان به نتایج آن اعتماد کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developing and investigating the psychometric properties of a self-assessment tool for teacher’s professional qualifications

نویسندگان [English]

  • parvin roshanghias 1
  • marjan kian 2
  • Masoud Gramipour 2
1 PhD. Student of curriculum development in University of Isfahan,
2 2. Assistant Professor, Department of Curriculum Studies, Faculty of Education and Psychology, Kharazmi University
چکیده [English]

The purpose of this study was to construct and evaluate the psychometric properties of the self-assessment tool for the professional qualifications of elementary school teachers. The research was carried out in a mixed method in two qualitative and quantitative stages. In the qualitative stage, using comparative content analysis, the contents of 30 valid national and international documents in the field of teacher training were reviewed. Based on the results of the content analysis, a special assessment tool was developed for teachers’ professional qualifications. The validity of the tool was confirmed by experts. Reliability of the tool was estimated by calculating eight reliability coefficients. In all coefficients, its numerical value was higher than 0.7 and was in optimal condition. In the quantitative phase, this research tool was implemented in the community of elementary school teachers in Isfahan (5157 teachers) and in a sample of 500 teachers selected using multi-stage cluster sampling. Then, the psychometric properties of the instrument were evaluated using methods based on the classical theory of measurement and the item response theory and Based on the estimated indicators in these three approaches, the researcher-made tool has a desirable internal consistency and construct validity after eliminating inappropriate items, so it’s result can be trusted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Professional qualifications
  • Teacher
  • mixed research method
  • classic measurement theory
  • answer-question theory
  • hierarchical confirmatory factor analysis
امرسون، سوزان ای؛ رایس، استیون پی. (1388). نظریه‌های جدید روان‌سنجی (IRT) برای روانشناسان؛ مترجمان حسن پاشا شریفی؛ ولی‌الله فرزاد؛ مجتبی عسگرآباد و بلال ایزانلو. تهران: رشد.
ایروانی، شهین؛ شرفی جم، محمدرضا و یاری دهنوی، مراد. (1387). چرا معلمان به آموزش فلسفه نیاز دارند؟. فصلنامه تعلیم و تربیت، 24 (1)، 67-33.
جلیلی، مهسا و نیک فرجام، حسین. (1393). بررسی وضع موجود توانایی و صلاحیت‌های معلمان از دیدگاه دانش‌آموزان و مقایسه با وضع مطلوب از دیدگاه صاحب‌نظران در درس فیزیک سال چهارم دبیرستان. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، س 13، ش 40، صص 138-129.
جماشیانی، آرزو؛ آقازاده، احمد و محسن پور، بهرام. (1391). بررسی رابطه صلاحیت‌های حرفه‌ای معلم و پیشرفت دانش‌آموزان پایۀ چهارم ایران و آلمان برپایۀ داده‌های تیمز 2007. فصلنامه تعلیم و تربیت،2(114).
دانش‌پژوه، زهرا و فرزاد، ولی‌اله. (1385). ارزشیابی مهارت‌های حرفه‌ای معلمان دوره ابتدایی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 5(18)،156-157.
ذوالفقاریان، ملیحه؛ کیان، مرجان. (1393). واکاوی تجارب معلمان زن در تدریس هنر: یک پژوهش کیفی. دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، سال دوم، شماره 4، 135-160.
رضایی، احمد. (1393). ساخت و اعتبار یابی ابزار معتبر سنجش کیفیت تدریس و کیفیت یادگیری در علوم رفتاری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، تهران: دانشگاه خوارزمی.
رئوفی، شهین؛ شیخیان، علی؛ ابراهیم­زاده، فرزاد؛ طراحی، محمدجواد؛ احمدی، پروانه. (1389). طراحی فرم جدید ارزیابی کیفیت تدریس نظری اساتید بر اساس دیدگاه‌­های ذی‌نفعان و اصول شش­گانه دانش­پژوهی کلاسیک، مجله پزشکی هرمزگان، دوره 14، ش 3، صص 176-167.
زابلی، روح‌اله، مالمون، زینب و حسنی، مهدی. (1393). ارتباط بین عوامل مؤثر بر کیفیت تدریس اساتید: مدل یابی معادلات ساختاری. دوماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 7(5)، 315-322.
زربخش، عبدالحمید. (1392). شناسایی مدل‌های تدریس اثربخش و پیشنهاد مدل مناسبی برای تدریس اثربخش دانشگاهی و تعیین اعتبار سازه‌ای آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی دانشگاه خوارزمی.
سبحانی نژاد، مهدی و زمانی‌منش، حامد. (1391). شناسایی ابعاد معلم اثربخش و اعتبارسنجی مؤلفه‌های آن توسط دبیران متوسطه شهر یاسوج. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 32، 68-81.
سلیمی، جمال و رمضانی، قباد. (1393). شناسایی مؤلفه‌های تدریس اثربخش و ارزیابی وضعیت تدریس: مطالعهٔ موردی دانشگاه علمی کاربردی استان کردستان. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، 4(8)، 61-33.
سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش ایران. (1390). قابل‌دسترس در سایت وزارت آموزش‌وپرورش.
عبداللهی، بیژن؛ دادجوی توکلی، عطیه؛ یوسلیانی، غلامعلی. (1393). شناسایی و اعتبارسنجی شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان اثربخش. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی،13(49).
علی‌پور، مریم. (1390). بررسی رابطه بین صلاحیت‌های حرفه‌ای معلم با خود راهبری دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر بیرجند. پایا‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی درسی دانشگاه بیرجند.
کریمی، فریبا. (1387). مطالعه صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان دوره ابتدایی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 2(4).
گرامی‌پور، مسعود. (1393). مبانی نظری و کاربرد نظریه‌های اندازه‌گیری در علوم رفتاری. تهران: تمدن علمی.
ملایی‌نژاد، اعظم. (1391). صلاحیت‌های حرفه‌ای مطلوب دانشجو معلمان دوره آموزش ابتدایی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 44،33-62.
نادری، عزت‌الله؛ حاجی‌زاده، محمد؛ شریعتمداری، علی؛ سیف‌نراقی، مریم. (1389). بررسی و مقایسه مهارت‌های حرفه‌ای معلمان دروس علوم پایه و علوم انسانی دوره راهنمایی شهرستان بهشهر به‌منظور ارائه روش‌های ارتقای کیفی این مهارت‌ها. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، ش 2، سال دوم.
نیکنامی، مصطفی؛ کریمی، فریبا. (1388). صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان آموزش عمومی و ارائه چارچوب ادراکی مناسب. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 23 (3)، صص 22-1.
همبلتون. رونالد. ک؛ اچ. سوامیناتان؛ اچ. جین راجرز. (1389). مبانی نظریه پرسش-پاسخ؛ ترجمه دکتر محمدرضا فلسفی‌نژاد. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
Akiri, A. & Ugborugbo, N. M. (2009). Teachers’ effectiveness and students: Academic performance in public Secondary schools in Delta State, Nigeria. Stud Home Common Sciences; 3 (2): 107-113.
Anderson, R. (2010). Thematic Content Analysis (TCA): Descriptive Presentation of Qualitative Data. Institute of Transpersonal Psychology, available at: www.wellknowingconsulting.org.
Australian College of Education. (2003). Standards of professional practice for teaching in Australian classrooms. A National Discussion paper. Retrieved from http://www.mceetya.edu. Au.
Ávalos, Beatrice (2005). The teacher training institutions and the keys to train good teachers. In Rendón Lara, Diego Rojas García Ignacio (comp.) The challenge of forming the best teachers. National Pedagogical University. Bogota.
Ben-Peretz,M. (2011).Teacher knowledge: What is it? How do we uncover it? What are its implications for schooling? Teaching and Teacher Education, 27, 3-9.
Darling – Hammond, L. (2003). Teacher Quality and Student Achievement: A review of State Policy Evidence. Education Policy Analysis Archives, 8(1), 13.
Devlin, M. & Samarawickrema, G. (2010). The criteria of effective teaching in a changing higher education context. Journal of Higher Education Research & Development, 29(2), pp. 111–124.
Devlin, M. (2007). Improving teaching in tertiary education: Institutional and individual influences. Keynote address at Excellence in Education and Training Convention, Singapore Polytechnic, Singapore.
Gold, Haber, D. (2003). Indicators of Teacher Quality, Clearing House on Urban Education, 184, 1-5.
Hannan, A., & Silver, H. (2012). Innovating in higher education: Teaching, learning and institutional cultures. Buckingham: Open University Press.
Hanuscin, D. L., & Lee, J. E. (2011). Developing PCK for teaching teachers through a mentored internship in teacher professional development. Association for Science Teacher Education.
Huntly, Helen. (2008). Teachers ‘work: Beginning teachers’ conceptions of competence. The Australian Educational Researcher, Volume 35, Number 1, pp: 125-145.
 Klassen, R.; Tze, V. M. C. (2014). Teachers’ self-efficacy, personality, and teaching effectiveness: A meta-analysis. Educational Research Review, Vol. 12 (6), pp: 59-76.
Koster, B.; Mieke, B.; Fred, K.; Theo, W. (2005). Quality requirements for teacher educators. Teaching and Teacher Education, 21(2), 158-161.
Lui, S. & Meng, L. (2009). Perceptions of teachers, students and parents of the characteristics of good teachers: a cross-cultural comparison of China and the United States. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, Vol 21, pp: 313-328.
Malikowm, M. (2006). Effective Teacher Study. National forum of Teacher Education Journal, Vol 16, No 3, pp: 1-9.
Opara, A. (2011). Evaluation and Measurement in High School Education. Current Research Journal of Social Sciences, 3(4), 364-373.
Sanders, W.L. & Rivers. J.C. (1997). Cumulative and residual effects of teachers on future student academic achievement. Knoxville: University of Tennessee.
Shulman, L. S., & Shulman, J. H. (2004). How and What Teachers Learn: A Shifting Perspective. Journal of Curriculum Studies, 36 (2), 257-271.
Shulman, L.S. (1987). Knowledge and teaching: foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57 (1), 1–22.
Stronge, J. H. (2007). Quality of Effective Teachers. Alexandria. VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Van Diejet.E.M; Zentrum,D.; Ossietzky, C. V. (2009). Pedagogical content knowledge in sight? A Comment on Kansanen. Orbis Scholae, 3 (2) 19–26.
Wan, N.; Howard, N.; Alan, W. (2010). School experience influences on pre-service teachers’ evolving beliefs about effective teaching. Teaching and Teacher Education, 26, pp.278–289.