تبیین جایگاه برنامه درسی پنهان در فرایند تربیت اجتماعی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم تربیتی، پردیس نسیبه، دانشگاه فرهنگیان،تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان، ایران، تهران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف نشان دادن جایگاه برنامه درسی پنهان، به عنوان یکی از مؤلفه­های تأثیرگذار بر تربیت اجتماعی دانشجو معلمان در دانشگاه فرهنگیان انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. بر این اساس با مرور کتاب­ها و جستجو در مقالات علمی با دو مفهوم برنامۀ درسی پنهان و تربیت اجتماعی، ضمن اشاره به تعاریف مختلف از ماهیّت برنامۀ درسی پنهان و کارکردهای آن، مفهوم تربیت اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبایی و مبانی نظری تحول بنیادین در نظام آموزشی کشور تبیین شد و ارتباط و در هم تنیدگی این دو مؤلفه با یکدیگر نشان داده شد. در نهایت به مواردی اشاره شده است که می‌تواند در قالب برنامۀ درسی پنهان در فرایند تربیت اجتماعی دانشجو معلمان تأثیرگذار باشد. این موارد عبارتند از: معماری وکیفیت ساختمان دانشگاه، ساختار اجتماعی و اداری دانشگاه، ارتباط متقابل اعضای هیأت علمی و دانشجویان، روابط میان فردی دانشجویان با کارکنان، جو اجتماعی دانشگاه، رفتار سرپرستان شبانه روزی و کیفیت تعامل آن­ها با دانشجو معلمان در محیط خوابگاهی. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the Place of Hidden Curriculum in the Process of Social Education of Student Teachers of Farhangiān University

نویسندگان [English]

  • abdolsaeed mohammad shafiee 1
  • Hadi Karimi aqda 2
1 Department of Educational Science, Farhangian University, Tehran, Iran
2 cfu
چکیده [English]

This research aimed to show the place of hidden curriculum as one of the influencing components on the social education of student teachers in Farhangiān University. The research method is descriptive-analytical. By reviewing books and searching in the scientific articles with two concepts of hidden curriculum and social education, while referring to different definitions of the nature of hidden curriculum and its functions, the concept of social education from Allāmeh Tabātabāi's point of view and the theoretical foundations of fundamental transformation in the country's education system were explained. Also the connection and interweaving of these two compon ents were shown. Finally, some items have been pointed out that can be effective in the form of hidden curriculum in the process of social education of student teachers. These items include: the architecture and quality of the university building, the social and administrative structure of the university, the mutual relationship between faculty memb ers and students, interpersonal relationships between students and staff, the social atmosphere of the university, the behavior of day and night's supervi sors and the quality of their interac tion with students and teachers in the dormitory environme nt.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hidden Curriculum
  • Social Education
  • Farhangiān Univer sity
  • Student Teachers
اسکندری، ح. (1386). میزگرد تخصصی بازشناسی مفهوم و کاربرد برنامه درسی پنهان. دومین نشست ماهیانه انجمن مطالعات برنامه درسی ایران در سال 1386. تهران، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.
اشلی، د؛ و مایکل ا، د. (1383). نظریه جامعه شناسی (اصول و مبانی کلاسیک). (س.ع.ا. میر مهدی حسینی، مترجم). دانشگاه شهید باهنر کرمان. (چاپ اصلی،1998).
باقری، خ. (1379). اصول تربیت اجتماعی در اندیشه امام علی (ع). مجله روانشناسی و علوم تربیتی. 4.
حداد علوی، ر؛ عبداللهی، ا؛ احمدی، ا. (1386). برنامه درسی پنهان: پژوهشی در یادگیری‌های ضمنی مدرسه. مورد: روحیه علمی. فصلنامه تعلیم و تربیت. 23 (2) (پیاپی 90، تابستان)
سوزن چی، ح. (1385). اصالت فرد، جامعه یا هر دو؛ بررسی آرای استاد مطهری و استاد مصباح یزدی. مجله قبسات. 11.
سعیدی رضوانی، م؛ کیانی نژاد، ع. (1379). توجه به برنامه درسی پنهان ضرورتی آشکار در تحقق اهداف ارزشی آموزش‌های دینی. فصلنامه تربیت اسلامی. 3، صص 67-32.
سیلور، جی.؛ گالن، الکساندر، ویلیام ام.؛ لوئیس، آرتور جی. (1378). برنامه ریزی درسی برای آموزش و یادگیری بهتر. ( غ. خوی نژاد، مترجم). به نشر. (چاپ اصلی، 1981).
شارع پور، م. (1396). جامعه شناسی آموزش و پرورش. انتشارات سمت.
شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). اساسنامه دانشگاه فرهنگیان.
شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی آموزش و پرورش. (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام آموزش تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران.
صادقی فسایی، س؛ و عرفان منشی، ا. (1394). مبانی روش شناسی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی. فصلنامه راهبرد فرهنگ. 29، صص 91-61.
صفایی موحد، س. (1397). برنامه درسی ضمنی (پنهان). دانشنامه ایرانی برنامه درسی.
طباطبایی، م ح. (1386). تفسیر المیزان، (س.م.ب موسوی همدانی، مترجم). انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزۀ علمیه قم.
عباسی، ا. (1386). مجموعه مقاله‌های همایش استانی برنامه‌ی درسی پنهان. نشر نوشته.
عباس‌زادگان، س م. (1376). اصول و مفاهیم اساسی در برنامه‌ریزی درسی، انتشارات سوره.
علیخانی، م ح و مهرمحمدی، م. (1383). بررسی پیامدهای قصدنشده (برنامه درسی پنهان) ناشی از محیط اجتماعی مدارس دوره متوسطه اصفهان. فصلنامه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 12(4) (ویژه نامه علوم تربیتی)، صص 146-121.
قورچیان، ن. (1373). تحلیلی از برنامه درسی مستمر، بحثی نو در ابعاد ناشناخته آموزشی، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 5.
مهرمحمدی، م. (1387). برنامه درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم اندازها. انتشارات سمت.
مهرمحمدی، م. (1386) میزگرد تخصصی «بازشناسی مفهوم و کاربرد برنامه درسی پنهان». دومین نشست ماهیانه انجمن مطالعات برنامه درسی ایران در سال 1386. تهران: سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی.
ملکی، ح. (1386). برنامه­ریزی درسی (راهنمای عمل). نشر پیام اندیشه.
نوید، م. (1373). پیام مدرسه. نشر سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس کشور.
Eisner. E. (2015). The Educational imagination. New York Macmillan publishing Co.
Giroux, H, A. (2013). Theory and Resistance in Education (A pedagogy for the opposition). Bergin & Garvey publisher INC. Massac Hu setts.
Lewy, A. (2015). International Encyclopedia of curriculum. Regimen press.
Margolis, E. (2018). The Hidden Curriculum in Higher Education. New York. Routledge.
Smith, B. (2016). Demystifying the Higher Education System: Rethinking Academic Cultural Capital, Social Capital, and the Academic Mentoring Process. (Doctoral thesis, University of Wisconsin-Madison).
Yuksel.s. (2010). Kohlberg and Hidden Curriculum in Moral Education: An Opportunity for Students' Acquisition of Moral Values in the New Turkish Primary Education Curriculum.